In het begin van deze eeuw ontwikkelde zich een nieuwe manier van kijken naar vrijwilligerswerk. In die tijd werd steeds meer zichtbaar dat vrijwillige inzet sterk aan het veranderen was: het aantal uren inzet per vrijwilliger daalde gestaag en steeds meer vrijwilligers gingen zich gedragen als eenmalige of af-en-toe-vrijwilligers. Tegelijkertijd zag je dat veel vrijwilligersorganisaties aangaven een tekort aan vrijwilligers te ervaren. Een ervaren tekort dat vooral werd bestreden door stevig in te zetten op werving, meer dan op behoud van vrijwilligers. Hiermee drong zich de vergelijking op met het gebruik – en misbruik – van natuurlijke hulpbronnen, zoals olie of vis. Want ook natuurlijke hulpbronnen lijken vaak lang onuitputtelijk te zijn, totdat ze toch – soms vrij onverwacht – schaars worden.
Zoals fossiele grondstoffen onze motoren laten draaien en vissen uit de zee ons voeden, zo kun je vrijwillige energie zien als de energiebron die vrijwilligersorganisaties laat draaien. Vrijwilligers zijn in deze manier van kijken een maatschappelijke bron, een bron die uit mensen voortkomt, en die circulair en duurzaam ingezet kan worden.
Dat klinkt mooi en logisch, maar wat kun je hier nu mee? Waarom zou je als coördinator, voorzitter of trekker van de buurtbarbecue de ecologische bril opzetten, en wat betekent dat voor je rol? In het nieuwe Basisboek werken met vrijwilligers beschrijven Willem-Jan de Gast en ik hoe de ecologische benadering van vrijwilligerswerk eruit ziet, en hoe dit vrijwilligers én vrijwilligersorganisaties kan laten floreren. Door als ‘transformator van vrijwillige energie’ aan te sluiten en mee te bewegen met de motivaties en mogelijkheden van (potentiële) vrijwilligers, kunnen organisaties op een duurzame manier nieuwe bronnen inzetten. Inzicht in de verschillen tussen bronnen van vrijwillige energie kan coördinatoren vrijwilligerswerk, bestuurders en initiatiefnemers helpen om iedere bron op maat in te zetten.
In maart 2025 komt het nieuwe Basisboek werken met vrijwilligers uit, te verkrijgen via Boom Uitgevers: Basisboek werken met vrijwilligers (5e editie) | De Gast, Wijnperle | 9789046909027 | Boom. Het Basisboek wordt op dinsdag 25 maart bij vereniging NOV gelanceerd. Meer informatie vind je hier: Lancering Basisboek werken met vrijwilligers, met exclusieve workshops | NOV - Platform Vrijwillige Inzet