Gemeenten stevenen af op financiële tekorten. Geldstromen vanuit de Rijksoverheid stoppen eind 2025 en de nieuwe geldstromen starten na 2026. Gemeenten gaan dus bezuinigen om dit zogeheten ravijnjaar te overbruggen. Ze doen dit op de plekken waar ze de minste verplichtingen hebben en vaak zijn dat kortdurende subsidies voor het vrijwilligerswerk of de ondersteuning van het vrijwilligerswerk. De eerste berichten van vrijwilligersorganisaties die hun subsidie kwijt bereiken ons al. Soms betreft het ook de vrijwilligerscentrale. Bekijk hier de tijdlijn voor de gemeenteraadsverkiezingen en zie wanneer je wat kunt doen om invloed uit te oefenen.
Kijk hier hoe bijvoorbeeld Scouting Nederland dat doet. Of leer van Galant Den Bosch die BAR-sessies organiseeert. Bestuursleden (B), ambtenaren (A) en raadsleden (R) gaan tijdens deze sessies in gesprek met de insteek: Hoe zorgen we er samen voor dat vrijwilligersorganisaties zo makkelijk mogelijk hun werk kunnen doen. Raadsleden zijn uitgenodigd op basis van onderwerpen in hun portefeuilles, die een relatie hebben met de onderwerpen die tijdens de BAR-sessies besproken worden.
Welke punten?
Vrijwilligerscentrales zijn vaak de spin in het lokale web en ze kunnen een verbindende rol spelen tussen vrijwilligersorganisaties, lokale politiek en beleidsmedewerkers (sociaal domein). Nu is de tijd om die rol op te pakken. In voorbereiding op de gemeenteraadsverkiezingen 2026 is het slim om de politiek te voorzien van informatie over de rol van vrijwilligersorganisaties, bijvoorbeeld in gemeenschappelijke sociale basis.
In een bijeenkomst met vrijwilligerscentrales kwamen zij tot de volgende punten die van belang zijn:
- Niet nu bezuinigen op iets wat je niet zo maar terug krijgt.
- Vereenvoudigen van vergunningen en subsidieregelingen.
- Meer inzetten op ondersteunen van initiatief dat mensen zelf tonen (ipv overnemen of zelf doen als gemeente).
- Geld dat er is, inzetten op wat er is, niet op nieuwe projecten.
- Inzetten op de ondersteuning die daadwerkelijk zoden aan de dijk zet. Dit kan door ondersteuning uit te breiden of de uren in te zetten voor minder doelen (dus niet duizend dingen eisen binnen een paar uur werk).
- Denk in lange termijn, langdurig investeren in vrijwilligers, hun netwerken en organisaties.
- Zorg voor structurele inzet op en kennis van vrijwilligerswerk binnen de gemeente, zet niet telkens de nieuwe beleidsmedewerkers op het onderwerp zonder hen gedegen voor te bereiden.
Waarde laten zien
Ook binnen de gemeente is er veel roulatie en daarom zijn er altijd raadsleden, politici en beleidsmedewerkers die niet weten wat de waarde is van vrijwilligerswerk. Het is dus zaak ze die waarde te laten zien, liefst zo vaak mogelijk. Hoe makkelijker je dit combineert met je eigen werk, des te lichter is de inspanning. Soms is het echter nodig om iets extra's te organiseren. Bij Eindhoven Doet hadden bijvoorbeeld bij de vorige verkiezingen een fietstocht voor raadsleden langs de verschillende initiatieven. Andere vrijwilligerscentrales werken met de methode Gemeentebestuur aan tafel met vrijwilligersveld.
Lobbyhandleiding en andere hulpmiddelen
Wie meer wil leren over lobby, kan gebruikmaken van een handleiding die we speciaal voor onze leden hebben gemaakt. De handleiding is gemaakt in samenwerking met de Lobbyvakschool. In principe speciaal voor de Gemeenteraadsverkiezingen, maar hij is ook heel goed te gebruiken voor reguliere lobby. Wie lobby integreert in zijn dagelijkse werk heeft daar altijd profijt van!
Hoe maak je een lobbyboodschap?
We hebben ook een online lobbycursus gemaakt. Je leert in de cursus hoe je een lobbyboodschap maakt en hoe je die aanpast op de ontvanger. Je vindt de cursus hier op YouTube (met NOV-logo). Hou altijd het Lobbywerkvel erbij en maak je eigen position paper(s)!
Voorbeeld van een position paper
Voor de vorige gemeenteraadsverkiezingen hebben we samen met vrijwilligerscentrales een position paper gemaakt en dat doen we nu weer. Je kunt hier een kijkje nemen wat we gemaakt hebben voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022.
Onderzoek naar waarde vrijwilligerswerk
Vele universiteiten hebben onderzoek gedaan naar de effecten van vrijwilligerswerk. Een van de belangrijkste onderzoeken is dat van Philine van Overbeeke en haar proefschrift Appreciating what matters. Cijfers over vrijwilligerswerk vind je bij het CBS en hier op onze website. In 2022 heeft Verwonderzoek onderzoek gedaan naar gemeentelijk vrijwilligerswerk en een essay geschreven over de waarde van vrijwilligerswerk. Lees hier meer.