Wie zijn UBO’s?
Ieder organisatie is verplicht om vast te stellen wie de uiteindelijke belanghebbende is binnen de organisatie. Het is op voorhand niet per definitie zo dat iedere organisatie een UBO heeft maar organisaties zijn verplicht na te gaan of er een of meerdere UBO’s zijn aan te wijzen. Voor stichtingen en verenigingen zijn dat natuurlijke personen die:
- direct of indirect een eigendomsbelang hebben van 25%;
- meer dan 25% van de stemmen heeft voor wijziging van statuten;
- feitelijke zeggenschap hebben over de rechtspersoon.
Als er geen personen zijn aan te wijzen op grond van de bovenstaande criteria, wordt in de Wet op grond van een ‘terugvaloptie’ alle statutaire bestuurders van een rechtspersoon als UBO aangewezen[1]. Dit heeft tot gevolg dat in de klassieke not-for-profit stichtingen of verenigingen zoals de meeste vrijwilligersorganisaties zijn, de bestuurders allemaal UBO zijn.
UBO-register
Vanuit de EU-regelgeving zijn de lidstaten verplicht per 10 januari 2020 een UBO-register bij te houden. In de Wwft is op genomen dat alle organisaties zoals nv’s, bv’s maar ook stichtingen, verenigingen en kerkgenootschappen waar sprake is van één of meerdere UBO’s verplicht zijn hun UBO’s aan te melden voor het UBO-register bij de Kamer van Koophandel.
De Kamer van Koophandel beheert dit UBO-register[2]. Omdat het om 1,5 miljoen organisaties gaat, zal het tot eind maart 2022 duren voordat de K.v.K. de UBO's van alle organisaties geregistreerd heeft. Dat gaat in gedeeltes. De K.v.K. schrijft organisaties aan en vraagt ze binnen 6 weken de UBO's te registreren. Die 6 weken is geen verplichting, maar helpt om de iedereen op tijd de registratie te laten doen.
Het UBO-register is voor een deel openbaar en deels niet openbaar[3]. In het openbare gedeelte staan voornaam en achternaam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit, woonstaat en aard en omvang van het economische belang van de UBO. Het openbare deel van het UBO-register is alleen doorzoekbaar op naam van de rechtspersoon. Zoeken op naam van de UBO is dus niet mogelijk. Het opvragen van de gegevens uit het register kost geld.
De niet openbare gegevens zijn in het UBO-register: BSN/buitenlands fiscaal identificatienummer (TIN), geboortedag, geboorteland en –plaats, woonadres, afschrift van geldig identiteitsdocument, afschrift van document(en) waaruit de aard en omvang van het economische belang blijkt. Alleen bevoegde autoriteiten en de Financiële Inlichtingen kunnen deze gegevens inzien.
Uitgezonderd van de UBO-registratie zijn:
- verenigingen van eigenaars
- rechtspersonen in oprichting
- verenigingen met beperkte rechtsbevoegdheid die geen onderneming drijven
- kerkgenootschappen
- publiekrechtelijke rechtspersonen
- enkele historische rechtspersonen (zoals gilden en hofjes)
De UBO-verklaring
Organisaties zoals banken, verzekeraars, accountants en administratiekantoren zijn verplicht bij het aangaan van een zakelijk relatie de UBO’s van die relatie vast te stellen. Financiële instellingen moeten voortaan met behulp van het UBO-register nagaan wie UBO’s zijn voordat zij een dienst verlenen. In de praktijk komt dat erop neer dat banken e.d. organisaties vragen een UBO-verklaring te ondertekenen. In de verklaring staan de gegevens van de UBO’s van de organisatie. Vervolgens zal ook in die verklaring zijn opgenomen dat de organisatie de bank op de hoogte houdt van eventuele wijzigingen. Wanneer de namen van de UBO’s in dit register niet overeenkomen met de namen in de UBO-verklaring zal de organisatie daarop aangesproken worden.
Bestuurders van een ANBI
Bestuurders van een ANBI worden in het UBO-register duidelijk onderscheiden. Deze bestuurders kunnen volgens de Wwft voldoen aan de criteria van UBO, maar mogen zichzelf op geen enkele wijze begunstigen volgens de regels voor ANBI. Daarmee onderscheiden bestuurders van een ANBI zich van andere UBO’s. Daarnaast worden het eerst komende jaar de privacygevolgen van de UBO-registratie voor ANBI bestuurders gemonitord. Dit is om te zien of er extra maatregelen genomen moeten worden om de gevolgen van de registratie te minimaliseren.
[1] https://www.afm.nl/nl-nl/professionals/veelgestelde-vragen/wwft-algemeen/ubo-niet-te-achterhalen
[2] https://www.kvk.nl/advies-en-informatie/top-5/de-belangrijkste-vragen-over-het-ubo-register/
[3] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/financiele-sector/ubo-register