Het belangrijkste om te onthouden
De discussie (socialevraagstukken.nl) over wat vrijwilligers mogen doen en wat uitsluitend voorbehouden is aan betaalde professionals, leidt niet altijd tot eenduidige antwoorden. Grenzen zijn vaak niet absoluut en willen in de loop van de tijd weleens verschuiven. Alleen voor wat betreft vrijwilligers met een ww-uitkering, heeft de overheid in de Regeling vrijwilligerswerk in de WW een aantal criteria geformuleerd over gebruikelijk onbetaalde werkzaamheden.
Gebruikelijk onbetaalde werkzaamheden zijn werkzaamheden die gedurende minimaal één jaar - voorafgaand aan het moment van aanvang van het vrijwilligerswerk - uitsluitend als onbetaalde arbeid werden verricht binnen de instelling op de desbetreffende werklocatie. En waarvoor gedurende dat jaar geen vacatures voor werknemers hebben opengestaan.
Veel gestelde vragen
Het overgrote deel van vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers vindt hieronder de informatie waarnaar zij op zoek zijn. Staat de door jou gezochte informatie er niet bij? Stel dan je vraag in het Open Forum op het Platform Vrijwillige Inzet.
De grenzen in de zorg
Wat mogen mantelzorgers en vrijwilligers wel en niet doen in de zorgverlening? Mag een mantelzorger een cliënt injecteren als de omstandigheden daartoe aanleiding geven? Kun je een cliënt die beademing krijgt naar de disco laten gaan met een vrijwilliger? Zijn daar bepaalde vaardigheden voor nodig? En wie is aansprakelijk als het fout gaat? Dit soort vragen leven bij veel zorgorganisaties. Zij willen weten wat mantelzorgers en vrijwilligers kunnen en mogen doen in de zorgverlening.
In de notitie Grenzen verkennen - anno 2024 (pdf) beschrijft Vilans de juridische aspecten van de betrokkenheid van mantelzorgers en inzet van vrijwilligers in de zorg. De belangrijkste aanbeveling van Vilans is: zorg voor een cliënt blijft maatwerk. Wees open en helder in communicatie en verken gezamenlijk grenzen. Dan kunnen beroepskrachten, mantelzorgers en vrijwilligers samen veel betekenen voor de kwaliteit van leven van de cliënt.
De culturele sector
Ook bij bibliotheken en musea verschijnen met enige regelmaat vacatures voor vrijwilligers. Terwijl tegelijkertijd door bezuinigingen betaalde beroepskrachten verdwijnen. Dit leidt tot spanningen en tot verontwaardigde reacties van bijvoorbeeld werkloze professionals.
Cubiss, een adviesorganisatie op het gebied van meedoen, leren en ontwikkelen, bibliotheekinnovatie en samenwerken, probeert nu een aantal antwoorden te formuleren rondom deze problematiek. Hoe kunnen beroepskrachten en vrijwilligers in bibliotheken samenwerken en elkaar versterken? En hoe draagt een goede samenwerking met onbetaalde medewerkers bij aan innovatie binnen de bibliotheek? In de longread Vrijwilliger en beroepskracht samen ‘in the spotlight’ geeft Cubiss een leidraad voor wie zoekende is in het grijze gebied tussen betaalde en onbetaalde medewerkers.
Ook de Movisie handleiding voor vrijwilligersbeleid in musea (pdf) besteedt veel aandacht aan de samenwerking en taakafbakening tussen vrijwilligers en betaalde professionals.