Sira-rapport regeldruk

Juni 2023 stuurde de staatssecretaris van VWS en de minister voor Rechtsbescherming het begin 2023 opgeleverde rapport van Sira Consulting over regeldruk eindelijk naar de Tweede Kamer. Vereniging NOV en andere brancheorganisaties waren uitgenodigd voor een overleg over de mogelijke implicaties en vervolgacties.

In de beantwoording van Kamervragen gaven de bewindspersonen aan dat:

• het niet de bedoeling is dat regeldruk ten koste gaat van het maatschappelijke rendement van organisaties;
• de regeldruk voor vrijwilligersorganisaties kan worden verminderd als er een betere politieke afweging plaatsvindt;
• het niet zonder meer mogelijk is om specifiek regels en wetten te schrappen voor vrijwilligersorganisaties, maar dat ze kijken waar regels en wetten en/of de uitvoering vereenvoudigd kan worden;
• ze bereid zijn om in de EU voorstellen te doen als er veelbelovende voorstellen komen uit hun onderzoek naar waar regelgeving aangepast zou moeten worden om beter aan te sluiten bij de leefwereld van vrijwilligers.

Voor het kerstreces moest er een plan van aanpak vanuit de overheid liggen. Dat is de overheid niet gelukt. Mede vanwege de verkiezingen was er binnen de sector een sterke angst dat ook dit rapport weer langzaam in de la zou verdwijnen.

Campagne Stop Regeldruk

Om te voorkomen dat het onderzoek in de la terecht zou komen, is de campage Stop Regeldruk ontwikkeld in samenwerking met vele leden en partners. De campagne geeft aan wat de problemen zijn, hoe ernstig die zijn en wat eventuele oplossingen zijn voor een deel van de problemen, opgesplitst in verantwoordelijkheden voor de Rijksoverheid en voor gemeenten. De campagne is te vinden op www.stopregeldruk.nl. Hieronder staat de hoofdfilm van de campagne die in 7 minuten het verhaal samenvat. Hier vind je een startpost op LinkedIn.

Sectorstandaard Non Profit voor verlichting bankenproblemen

Een sterke coalitie van brancheverenigingen is al langer in overleg met het ministerie van Financiën, De Nederlandsche Bank, de NVB en banken over de ernstige belemmeringen die organisaties ondervinden bij het regelen van bankzaken. Een sectorstandaard moeten banken helpen organisaties sneller te beoordelen. Vereniging NOV zag dit als een eerste goede stap en hoopt dat banken met behulp van deze standaard beter in staat zijn te bepalen waar daadwerkelijk sprake is van een risico op witwassen of terrorismefinanciering en waar niet. Dat zal de praktijk moeten gaan uitwijzen.

Het kabinet valt

Het jaar 2023 was het jaar dat het kabinet viel over een relatief klein onderwerp in de Vluchtelingenproblematiek. Zowel in de politiek als bij de overheid kwamen allerlei processen in een vetraging. Vereniging NOV heeft in allereil alle programmacommissies benaderd met 10 statements die zij konden opnemen in hun verkiezingsprogramma:

1. Wij maken van vrijwillige inzet een apart beleidsonderwerp met een coördinerend bewindspersoon.
2. Er komt structurele ondersteuning van vrijwillige inzet in alle gemeenten.
3. Wij laten alle jongeren kennismaken met vrijwillige inzet, bijvoorbeeld via Maatschappelijke Diensttijd en (beroeps)stages.
4. Wij stimuleren werkgevers om hun medewerkers tijd te geven voor vrijwillige inzet.
5. Wij benaderen vrijwilligersorganisaties anders dan commerciële marktpartijen en maken gebruik van de mogelijkheden die EU-wetgeving biedt om niet op marktwerking gebaseerde financiering te bieden.
6. Wij zorgen ervoor dat maatschappelijk vastgoed beschikbaar is voor de lokale samenleving.
7. Wij zonderen vrijwilligersorganisaties zoveel mogelijk uit van wetgeving die niet primair voor hen bedoeld is, zoals de AVG of UBO-registratie.
8. Wij zorgen ervoor dat vrijwilligersorganisaties eenvoudig en laagdrempelig een vergunning of subsidie kunnen aanvragen, bijvoorbeeld door een Only Once wetgeving in te voeren, gestoeld op Belgisch voorbeeld.
9. Wij zorgen ervoor dat organisaties bij de implementatie van onvermijdelijke wetgeving hulp krijgen, zonder de kosten op die organisaties af te wentelen.
10. Iedereen die in Nederland is, kan zich vrijwillig inzetten.

Uit de verkiezingsprogramma's hebben we alle onderdelen verzameld die (mogelijk) betrekking hadden op vrijwillige inzet. Deze informatie staat hier verzameld. 

Steun aan andere manifesten

Naast dat we bovenstaande passage hebben ingebracht, hebben we ook het Manifest Geef ons de ruimte ondertekend. Dit manifest kun je hier downloaden. Vereniging NOV ondersteunde ook de campagne Wij zijn hier, die in het verband van de We Doen Het Samen Coalitie is gemaakt.

Enorm veel nieuwe Kamerleden

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen zorgde voor een enorme verschuiving in de bezetting van de Kamer. Met de PVV als grootste partij en NSC als stevige nieuwkomer, kwamen er veel nieuwe gezichten. Al deze gezichten hebben we geinformeerd over de stand van zaken rond het mogelijk en onmogelijk maken van vrijwilligerswerk en over de maatchappelijke waarde die vrijwilligers vertegenwoordigen.

Vrijwilligersvergoeding zorgt voor problemen

In 2023 hebben we in navolging van de Landelijke Cliëntenraad aan de bel getrokken over hoe de Regeling Vrijwilligersvergoeding mensen in de problemen kan brengen. Tegelijkertijd hebben we voorstellen gedaan hoe deze problemen voorkomen kunnen worden. We hebben dit ook onderdeel gemaakt van de campagne Stop Regeldruk. Net als de leeftijdsdiscriminatie van jongeren met een uitkering voor wie de vrijwilligersvergoeding als inkomen wordt gerekend.

Passend Financieren

Het werk dat vrijwilligers doen, kun je niet aanbesteden. Vrijwilligersorganisaties zijn geen markt en geen overheid. Ze vertegenwoordigen een grote maatschappelijke waarde die alleen blijft bestaan als overheden daar goed mee omgaan. Met deze vaste overtuiging hebben we met en op mede-initiatief van leden als De Luisterlijn, De Kindertelefoon, Schuldhulpmaatje Nederland en Humanitas het Pamflet Passend Financieren van Vrijwilligersorganisaties door overheden gemaakt. We konden dit doen dankzij de kennis en inbreng van Victor Advocaten en Tilburg University.

Ongegronde angst voor Vastgoed

Een groeiend aantal gemeenten is huiverig om vastgoed toe te wijzen aan vrijwilligersorganisaties of bewonersinitiatief vanwege het Didam-arrest, dat stelt dat iedereen moet kunnen meedingen naar onroerend goed. Onzin, zo betuigd Tim Robbe in een webinar van een Kennisboostweek Vrijwilligerswerk waarmee hij gemeenten en vrijwilligers de tools in handen geeft om vermogende en nietvermogende organisaties verschillend te behandelen. Dit omdat gelijke behandeling juist ongelijkheid in de hand werkt.

Ook SCP pleit voor Rijksbrede visie op vrijwilligerswerk

Vereniging NOV pleit al jaren voor een Rijksbrede visie met bijpassend beleid op vrijwilligerswerk. Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau constateerde in 2023 dat 'de overheid meer oog heeft voor de vraag hoe vrijwilligerswerk in te zetten dan voor de vraag hoe zich voor vrijwilligerswerk in te zetten. Er is geen integraal rijksbeleid ter ondersteuning van vrijwilligerswerk.' Vereniging NOV is blij geconsulteerd te zijn. Het Ministerie van VWS is in 2023 begonnen met visieontwikkeling. 

Botsende grondwaarden: responsieve overheid gezocht!

In 2023 presenteerden de onderzoekers van Verwonderzoek hun vervolgonderzoek op het 2022-onderzoek naar vrijwilligerswerkbeleid bij gemeenten. Deze keer onderzochten de samenwerking tussen gemeenten. Hun tips hebben we toegevoegd aan de campagnepagina's van Stop Regeldruk:

1. Durf te volgen. Laat organisaties bijvoorbeeld zelf kiezen hoe ze hun subsidies willen verantwoorden.
2. Leg niet teveel nieuwe regels op. Ook niet als je denkt dat het goede regels zijn.
3. Nodig vrijwilligersorganisaties niet alleen uit voor overleg, maar ga bij ze langs. Beter nog: ga een dagje of een weekje meehelpen.
4. Waardering voor vrijwilligerswerk is belangrijk. Maar waardering uit je niet met jaarlijkse etentjes of presentjes. Waardering uit je door te luisteren, rekening te houden met vrijwilligers(organisaties) en door goed met ze samen te werken. Waarderen is geen prestatie die geleverd moet worden, maar een houding.
5. Werk aan een coherente overheid. Een goed vrijwilligerswerkbeleid is mooi en belangrijk, maar vrijwilligersorganisaties zullen waarschijnlijk vooral te maken krijgen met andere onderdelen van de gemeente. Ook daar moet men de juiste houding aannemen: vrijwilligerswerk is niet alleen middel, maar ook een doel.
6. Ondersteun en faciliteer netwerken van vrijwilligersorganisaties. Een belangrijke rol voor de gemeente daarbij is het zorgdragen voor continuïteit.
7. Wees zuinig op alle vrijwilligers, en met name op de bestuurders. Vraag niet teveel van ze.
8. Stel de vraag: onder welke randvoorwaarden kunnen vrijwilligers hun werk goed doen? En stel je vervolgens dienend op. Kleine accenten zijn genoeg. Luisteren is belangrijk.

Download hier het hele rapport en/of de samenvatting

Subsidie voor vrijwilligerswerk door Asielzoekers bestendigd

De aanvankelijk eenjarige cyclus van aanvragen en verkrijgen van subsidie is in 2023 omgezet in een structurele subsidie tot en met 2027. Het is fijn dat er voor 38 Meedoenbalies deze zekerheid is. Tegelijkertijd zijn er vele azc's die ook graag zouden deelnemen aan #Meedoen. Op sommige plaatsen zijn zogeheten Meedoenbalies-light actief. Bij de Meedoenbalies-light is er geen structurele financiering en ook geen landelijke uitwisseling van kennis en ervaring. 

Samenwerking

Organisaties waarmee we hebben samengewerkt zijn:

• AGORA, beroepsvereniging coördinatoren vrijwilligerswerk
• Berenschot
• CDA
• ChristenUnie
• D66
• Deedmob
• Deventer Doet
• Doarpswurk (Fryslân)
• Eindhoven Doet
• FIN, branchevereniging van fondsen en foundations
• Galant
• Goede Doelen Nederland
• Groenlinks/PvdA
• Handjehelpen
• Het Begint met Taal
• Inspiratienetwerk TijdVoorActie
• Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO)
• IVN
• Katalys
• KBO-Brabant
• Kindertelefoon
• KNHM
• KNV EHBO
• Koornetwerk Nederland
• Kwinkgroep
• Landelijke Cliëntenraad (LCR)
• Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK)
• LandschappenNL
• LSAbewoners
• Luisterlijn
• MOOIWERK Breda
• Natuurmonumenten
• Nederland Zorgt Voor Elkaar
• SOMNL
• OCAN
• Partin
• PEP Den Haag
• Protestantse Kerk in Nederland (PKN)
• Samenwerken Brancheorganisaties Filantropie
• Scouting Nederland
• SGP
• SESAM Academie
• Sociaal Werk Nederland
• Stimuland
• Tilburg University
• Vereniging Humanitas
• Vereniging SchuldHulpMaatje Nederland
• Verwonderzoek
• Victor Advocaten
• VKB Kerkrentmeesters
• VPTZ Nederland
• Vrijwilligers Centrale Amsterdam
• Vrijwilligers Tilburg
• Vrijwilligerscentrale HuizenvoorElkaar
• Vrijwilligerspunt Westfriesland
• WO=MEN - Dutch Gender Platform
• YMCA Nederland
• ZwolleDoet!