De vraag of je iemand, bijvoorbeeld een vrijwilliger, naar zijn vaccinatiestatus mag vragen is ingewikkeld. Dergelijke vragen en het handelingsperspectief daarbij is VWS momenteel in den brede aan het onderzoeken. Er zijn wel een aantal helpende kanttekeningen te geven:
Context
We zien dat organisaties met vrijwilligers in verschillende contexten werken en daarmee ook andere accenten leggen. Bedenk goed waar jouw vrijwilligers elkaar en deelnemers ontmoeten en op welke manier ze elkaar ontmoeten.
Dilemma’s rond het individu
In de vraag waar je goed aan doet, spelen meerdere waarden een rol waarbinnen en waartussen je als organisaties een afweging moet maken. Denk aan de volgende waarden. Hoe belangrijk vind je:
- het gezondheidsperspectief en risicovermindering van besmetting;
- er zijn voor iedereen, inclusie en geen uitsluiting;
- vrijheid van keuze;
- dat iedereen zelf beslist wat er wel of niet met het eigen lichaam gebeurt.
Welke keuzes je als organisatie ook maakt, je zult altijd één van bovenstaande waardes in meer of mindere mate geweld aandoen. Elk voordeel heeft zijn nadeel bij dit dilemma, er is geen keuze te maken waar alleen positieve kanten aan zitten.
Betaalde medewerkers versus vrijwilligers
Bij vrijwilligers die werken met fysiek kwetsbare mensen in werkvelden als de jeugd-, ouderen-, of gehandicaptenzorg en waarbij van de betaalde medewerkers vaccinatie wordt gevraagd, is het redelijk dat dat ook van vrijwilligers wordt gevraagd.
Ga het gesprek aan met iedereen
- Er is al veel te veel polarisatie en verharding in het debat over vaccinatie. Deze verharding komt ook vrijwilligersorganisaties binnen via vrijwilligers en deelnemers met principieel onwrikbare standpunten. De ruimte is dan heel beperkt om wel een open dialoog te hebben en keuzes met elkaar af te wegen. Het gesprek aangaan en mensen te respecteren in hun keuze is echter altijd waardevol. Bedenk dat je elkaar in de toekomst tegen kunt komen en dat je dan wél kunt samenwerken zolang de relatie, ondanks meningsverschillen, goed is gebleven.
- Vermijd zoveel mogelijk over mensen te beslissen zonder henzelf daarbij te betrekken. Vraag eventueel een externe om het gesprek te begeleiden. Maak kleine groepen en leg dilemma’s voor, zodat beleid meer gedragen of begrepen wordt. Oprechte aandacht is belangrijk, ook bij het kunnen accepteren van een beslissing die anders is dan de eigen keuze.
- Neem pas een besluit na het meenemen van de perspectieven van de minderheid.
Vrijwilligers andere activiteiten bieden
Blijf zoeken naar activiteiten waar mensen die niet gevaccineerd zijn wel actief kunnen zijn.
Blijf alert en flexibel
Neem een besluit voor de periode dat bepaalde regels gelden. En pas je handelswijze aan als ook het overheidsbeleid op termijn anders wordt.