Wat zijn kwetsbare groepen?
Wat is grensoverschrijdend gedrag?
Waar kan ik een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aanvragen?
Voor wie vraag ik een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aan?
Mag of moet je als organisatie de VOG bewaren?
Hoe administreer je wie een VOG heeft?
Wat is het verschil tussen een vertrouwenspersoon en vertrouwenscontactpersoon?
Wat zijn kwetsbare groepen?
Veel vrijwilligersorganisaties hebben met kwetsbare groepen te maken. Maar wat zijn kwetsbare groepen eigenlijk? Onder kwetsbare groepen verstaan we:
- Minderjarigen
- Mensen met een verstandelijke beperking
- Mensen die zorg en hulp vragen of krijgen
- Mensen die gebruik maken van het aanbod van een welzijnsinstelling
- Mensen die een persoonsgebonden budget hebben
- Mensen die gebruik maken van de Wet maatschappelijk ondersteuning
Grensoverschrijdend gedrag komt helaas vaak voor; ook binnen vrijwilligersorganisaties. Grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van gedrag of toenadering, in verbale, non-verbale, digitale of fysieke zin, die:
- door de persoon, die het ondergaat als gedwongen en/of ongewenst wordt ervaren;
- als doel of gevolg heeft de waardigheid van de persoon aan te tasten
Bij werk met kwetsbare groepen of de verwerking van vertrouwelijke gegevens is het belangrijk om een VOG aan te vragen. Voor veel organisaties is het aanvragen van een VOG gratis. Kijk voor meer informatie op gratisvog.nl of kijk bij Dienst Justis.
Iedereen in je organisatie die met kwetsbare groepen werkt heeft een VOG nodig. Niet alleen nieuwe vrijwilligers, maar ook degenen die al langer actief zijn. Je vraagt de VOG iedere 3 tot 5 jaar opnieuw aan. Als iemand een VOG heeft hoeft dat niet te betekenen dat hij nooit met Justitie in aanraking is geweest, maar het aanvragen van een VOG voor vrijwilligers laat wel zien dat je een sociaal veilige omgeving belangrijk vindt. Voor veel organisaties is het aanvragen van een VOG gratis. Kijk voor meer informatie op gratisvog.nl of kijk bij Dienst Justis.
Mag of moet je als organisatie de VOG bewaren?
Er is geen wettelijke verplichting voor organisaties, instellingen of bedrijven om de originele VOG of een kopie daarvan te bewaren. Daarmee is het doorgaans niet nodig voor organisaties om de VOG’s van vrijwilligers te bewaren en volgens de AVG is het dan zelfs niet toegestaan. Behalve…
.... als een organisatie kan aantonen waarom het noodzakelijk is om de VOG’s te bewaren of wanneer vrijwilligers uitdrukkelijk toestemming geven, mag een organisatie de originele VOG’s (of een kopie daarvan) van vrijwilligers bewaren. De organisaties is dan wel verplicht dit zorgvuldig en veilig te doen en op papier te zetten waarom het noodzakelijk is en hoe de veiligheid van de persoonsgegevens geborgd is.
Hoe administreer je wie een VOG heeft?
Om bij te houden of iemand een VOG heeft, kan met namenlijstjes gewerkt worden waar eenvoudig met een vinkje achter een naam aangegeven wordt dat de vrijwilliger de VOG heeft laten zien. De organisatie moet er wel op letten dat de vrijwilliger de originele VOG laat zien en niet een kopie, omdat een kopie van een VOG geen geldigheid heeft. Dergelijke lijsten met persoonsgegevens moeten wel veilig bewaard worden op plaatsen waar alleen de personen die het aangaat toegang toe hebben. Dat betekent dat organisaties in het beleid moeten opnemen waarom het nodig is dat vrijwilligers een VOG laten zien, hoe die persoonsgegeven bewaard worden en wie toegang hebben tot die informatie. Dat is vergelijkbaar hoe organisaties met hun ledenbestand moeten omgaan.
De termen vertrouwenspersoon en vertrouwenscontactpersoon lijken veel op elkaar; en dat veroorzaakt nogal eens verwarring. Toch is er een duidelijk verschil tussen de twee functies te onderscheiden.
- Een vertrouwenspersoon begeleidt een slachtoffer of beschuldigde (vaak voor langere tijd) en kan bijvoorbeeld ook mee gaan naar de tuchtcommissie of politie.
Een vertrouwenspersoon volgt een geaccrediteerde opleiding. Diverse organisaties bieden deze opleiding aan.
- Een vertrouwenscontactpersoon (VCP) biedt alleen de eerste opvang en heeft een kortdurend contact. De VCP gaat in gesprek met slachtoffer of beschuldigde en onderzoekt waar de persoon in kwestie terecht kan met zijn hulpvraag en welke mogelijke stappen genomen kunnen worden. De VCP binnen een organisatie is beschikbaar voor zowel slachtoffer als beschuldigde.
Meer informatie over de VCP vind je hier. NOV verzorgt regelmatig VCP trainingen. Zie de agenda voor alle trainingen. Wil je daar meer informatie over? Neem dan contact op met een adviseur.